Deniz Kod İşaret Flamaları Nedir?
Günümüzde işaret sancakları ve flamalar, gemiler arası veya gemilerle sahil birimleri arasında haberleşmeyi sağlayan, her biri değişik renklerde ve şekillerde olan uluslararası iletişim kodlarıdır.
Denizcilere özel bu haberleşme yönteminde farklı anlamlara sahip 40 adet bez bayrak kullanılır: Bunlardan 26 tanesi harfleri temsil eden sancaklar, 10 tanesi rakamları temsil eden flamalardır; ayrıca 3 adet tekrar ve 1 cevap flaması da bulunur. İşaret sancakları ve flamalar açık denizde net bir şekilde görülebilecek şekiller ve renklerden oluşturulmuştur, bu nedenle kırmızı, beyaz, sarı, mavi ve siyah renkler ile bunların kombinasyonları kullanılır. Göndere çekilen işaret flamaları ve sancakların adedine ve sırasına göre değişik anlamları vardır.
Askeri İşaret Sancakları ve Flamalar ile Uluslararası İşaret Kodu
Bayrakların ve flamaların haberleşmede kullanılması, geçmişi 2000 yıl öncesine dayanan eski bir uygulama… Antik Çin’de ve Roma’da ordunun farklı bölümlerini birbirinden ayırmak ve uzak mesafeden emirleri iletmek için farklı renklerde ve farklı şekillerde işaret sancakları kullanılırdı; Antik Yunanistan’da da gemi kaptanları filonun diğer gemileriyle haberleşmek için geminin direğine değişik bayraklar çekiyorlardı. Uygulamanın denizcilikte sistematik hale gelmesi ise orta çağdan itibaren yavaş yavaş gerçekleşmiş ve sonraki yüzyıllar içerisinde kullanımı yaygınlaşmış…
Yelken çağının ilk dönemlerine kadar gemiler arasındaki haberleşme sinyalleri oldukça ilkeldi. Rönesans dönemine kadar haberleşme için askeri amaçlı pek çok bayrak tasarımı ortaya çıkmıştı ve muhtemelen gemiler arasında iletişimde de özel anlamlara gelen çeşitli bayraklar yüzyıllardır kullanılıyordu. Bunlardan en yaygın olanları XIV. yy’da Avrupa’nın 1/3’ünü yok eden veba salgını sırasında ortaya çıkan ve gemide salgın hastalık olduğunu gösteren düz sarı veya siyah renkli bayraklardı. Bu bayraklar sonraki yüzyıllarda da gemide hastalık ve ölüm olduğunu belirtmek için kullanılacaktı. Orta çağda yaygın olarak kullanılan bir diğer işaret de eski çağlardan beri savaşlarda kullanılan kırmızı bayraktı. “Kanlı Bayrak” adı verilen bu bayrak, uyarı atışından sonra teslim olmayan düşman gemilerine saldırırken çekilirdi ve geminin kimseye aman verilmeden zorla ele geçirileceğini ifade ediyordu.
Venedik, Ceneviz, Pisa gibi orta çağın denizci devletleri ile Templar ve Hospitalye Şövalyeleri gibi askeri tarikatlar da filoları arasında bilgi alışverişini sağlamak için anlamlarını yalnız kendilerinin bildiği özel işaret sancakları kullanmışlardı. Bu bayrak ve flamalar uluslararası bir anlam taşımaktan ziyade, yalnızca ortak bir amaca hizmet eden ve belli denizci gruplar arasında iletişimi sağlamaya yarayan işaretlerdi. Hospitalye Şövalyelerinin devamı olan Malta Şövalyeleri de böyle bir sisteme sahiplerdi; tarikatın kalyon kaptanları, aralarında haberleşmek için yeşil, sarı ve kırmızı renklerde ve değişik şekillerde, tek, çift veya üç renkli bir dizi işaret flaması kullanıyorlardı.
Bu flamalar sancak gemisinden verilen komutları filonun diğer gemilerine iletmek amacıyla kullanılırdı. Flamanın anlamı şekline, rengine ve çekildiği direğe göre değişiyordu; mesela üçgen yeşil flama, trinketa yelkeni sereni cundasına çekilirse geri çekilme (segno di ritirata), trinketa yelkeni veya grandi yelkeni sereninin üzerinde açılırsa bu yelkenlerin fora edilmesi (segno di scoprimento) anlamına geliyordu. Bazı durumlarda flamalar dumanla kombineli olarak da kullanılıyordu; üçgen yeşil flama grandi direğine tek dumanla beraber çekilirse yardım isteme (segno di domandare aiuto), iki dumanla birlikte çekilirse de tanıma/onaylama (segno di riconosci) anlamına geliyordu. Sarı, kırmızı ve yeşil renkli kare bayraklar ise elde kullanılıyordu, örneğin pruvadan kaldırılan sarı bayrak ateş komutuydu (segno di fare il tiro), yeşil bayrak pruvada kaldırıldığında ise karaya çıkma (segno di fare il terrano) anlamına geliyordu.
